Veilig onderweg in de bergen: zo doe je dat

Nieuwsberichten over ongelukken in de bergen

Afgelopen week waren er enkele trieste berichten in het nieuws die onrust en vragen op kunnen wekken. Zo kwam in Frankrijk een Nederlander om door vallende stenen in de bergen, overleed een landgenoot in Noorwegen terwijl hij onderweg was naar een gletsjer en moesten drie Nederlandse bergbeklimmers gered worden na een nacht te hebben doorgebracht op een klif in Italië. De vraag die veel mensen zich nu stellen is wellicht: is het wel veilig in de bergen? De NOS besteedde er gisteravond nog aandacht aan in de uitzending van ‘Met het oog op morgen’ waarin gesproken werd met de directeur van de NKBV, Robin Baks. Luister hieronder dit interessante gesprek terug.

Risico’s (in de bergen) zijn er altijd

Risico’s in het leven, en dus ook in de bergen, kun je nooit helemaal uitsluiten. En laten we wel zijn; waarschijnlijk is een vakantie op een ligbedje aan de zee, toch echt iets minder gevaarlijk dan een beklimming van een hoge Alpentop. Maar je kunt de risico’s zo groot en klein maken als waar je jezelf goed bij voelt. En met de juiste kennis, ervaring en uitrusting kun je veel ellende voorkomen. Maar de factor ‘pech’ is helaas nooit te voorkomen, ook niet in de bergen. De kans dat je door een vallende steen om het leven komt, is veel kleiner dan de kans op een dodelijk verkeersongeluk. Maar juist omdat die steen zo uniek is, komt het in het nieuws. En hoe tragisch dergelijke ongelukken ook zijn, er is geen reden tot paniek.

Wanneer er iets gebeurt in de bergen, zijn de gevolgen vaak groter

Onderweg zijn in de bergen is – met de juiste kennis en uitrusting - niet gevaarlijk, tenzij je je bezighoudt met extreme bergsporten zoals bijvoorbeeld vrij klimmen of basejumpen. Wandel jij over uitgezette wandelpaden, dan hoef je je eigenlijk nooit zorgen te maken. Pas wanneer er iets gebeurt, zal je merken dat de gevolgen vaak groter zijn dan wanneer er in Nederland iets gebeurt. Je enkel verzwikken of een been breken wanneer je hoog in de bergen aan het wandelen bent, is enorm onhandig, want een auto of ambulance kan je niet even naar het ziekenhuis brengen. Je zult vaak gered moeten worden door de bergredding, en dit kan complex zijn en de nodige tijd in beslag nemen. Kies je voor moeilijke bergpaden met diepe afgronden, dan kan struikelen en/of vallen tragische gevolgen hebben. Maar wees eerlijk: hoe vaak struikel je nu eigenlijk normaal gesproken tijdens het lopen?

Tips om veilig onderweg te zijn in de bergen

• Overschat jezelf nooit en weet wat je kunt qua afstand, hoogtemeters en techniek. Bereid je tocht goed voor en weet wat je te wachten staat wanneer je op pad gaat.
• Ga je voor het eerst de bergen in? Bouw je tochten zowel qua lengte als niveau langzaam op. 
• Ben je onzeker om bijvoorbeeld voor het eerst echt hoog de bergen in te gaan of een huttentocht te maken? Ga dan op pad met een gids. Dit is niet alleen heel leuk, maar ook enorm leerzaam.
• Het is beter om niet alleen op pad te gaan in de bergen, zodat je elkaar kunt helpen in geval van nood. Wil je toch alleen gaan, weet dan wat je doet en neem de juiste voorzorgsmaatregelen.
• Het weer in de bergen kan enorm snel omslaan en slecht weer kan voor gevaarlijke situaties zorgen. In de mist of wolken kun je bijvoorbeeld gemakkelijk verdwalen. Bekijk dus vooraf het weerbericht goed en bepaal of je de tocht kunt maken. Vertrek op tijd en kijk onderweg goed naar de lucht. Twijfel je onderweg aan het weer? Breek je tocht af en ga terug naar het dal. Ook onweer is gevaarlijk in de bergen, lees hier wat je het beste kunt doen mocht je toch ineens door onweer overvallen worden.

• Zorg voor de juiste uitrusting. Hoe mooi het weer ook is, neem altijd voldoende warme kleding en in ieder geval een regenjas en -broek mee. Niet alleen kan het weer snel omslaan, ook wanneer je geblesseerd raakt en moet wachten op hulp, kun je razendsnel afkoelen en onderkoeld raken.
• Veel mensen denken dat ze er zijn, wanneer ze een top bereikt hebben. Maar na de klim komt altijd nog de afdaling en deze kan een stuk lastiger zijn dan dat je vooraf dacht. Op de top, ben je dus eigenlijk pas op de helft, houd daar altijd rekening mee. 
• Check regelmatig hoe het met jezelf en je reisgenoten gaat, zowel voor als tijdens de tocht. Hoe voelt je lijf, je spieren en hoe gaat het met het uithoudingsvermogen? De ene dag kun je wellicht ook meer hoogtemeters en een uitdagendere tocht aan als de andere dag. Wees eerlijk naar jezelf en naar je reisgenoten.
• Zorg dat je op de hoogte bent van een juiste wandeltechniek, zodat je goed kunt klimmen en dalen.
• Twijfel? Niet doen! Wanneer je twijfelt over het weer, de route, die zeurende knie of wat dan ook, in de bergen geldt eigenlijk altijd: bij twijfel, niet doen! Dus ga terug, maak een kortere tocht, kies een beter pad, ga in ieder geval nooit door wanneer iets niet goed voelt. Veel mensen zijn niet (meer) gewend te luisteren naar hun intuïtie, maar deze is in de bergen vaak een goede raadgever.

Hoe vaker je in de bergen op pad bent, hoe meer kennis en ervaring je opbouwt

Maar het goede nieuws is: hoe vaker je onderweg bent in de bergen, hoe meer kennis en ervaring je opbouwt en hoe gemakkelijker het gaat, net als bij bijvoorbeeld autorijden. En dit zorgt weer voor meer zelfvertrouwen en de mogelijkheid om steeds weer een stapje verder, sneller of hoger te gaan wanneer je dat wilt. Kortom, de bergen zijn fantastisch, geniet ervan, maar weet wat je doet.